ÖSYM sınavları denince akla gelen en önemli soru(n) kelime çalışmasının nasıl yapılacak olmasıdır. Türkiye ve dünya çapında yapılan tüm sınavların zorluk derecesini belirleyen en başlıca beceri kelime bilgisidir. Reading, Writing, Speaking ve Listening içeren sınavlarda, adaylar ne kadar fazla kelime bilgisine sahip olursa sınav performansı o kadar iyi olmaktadır.
Peki, kelime bilgisini geliştirmek için neler yapmalıyız? Nasıl bir yol izlemeliyiz? YDS-YÖKDİL-YKSDİL’e hazırlık yaparken bireysel ya da kaynak eşliğinde kelime çalışmalarımızı nasıl yapmalıyız?
- Öncelikle en temel kural, seviyeniz her ne olursa olsun ezber YAPMAMAKtır. İnsan beyni, ezber yapmaya başladığı andan itibaren mantık ve içerik örgüsünü kenara bırakmaktadır. Liste halinde çalışılan kelimelerden sadece ”kontrol” amaçlı istifade edilmelidir. En baştan kelime ”öğrenmek” için değil, daha önce öğrendiğimiz kelimelerden farklı neler var diye ”inceleme” değerlendirilebilir.
- Kelime bilginize bakılmaksızın diğer önemli bir kural da bir ”kelime defteri, ajandası, (cep boy) not defteri” tutmaktır. Öğrenmeye açık olmak ve daha önce karşılaşmadığınız her kelimeyi not almalıyız. Not aldıktan sonra da HER GÜN 5-10 dakika da olsa geri dönüp not almış olduğumuz kelimelere en baştan göz atmalıyız. Artık aklımızda kaldığına kanaat getirdiğimiz kelimelere bir artı ya da ”tick” atmalıyız.
- Kelimeleri not alırken, bir ”context” yani ”bağlam” içerisinde not almaya dikkat etmeliyiz. Örneğin, ”improve” sözcüğünün karşısına sadece ”geliştirmek” deyip geçmek doğru olmaz; mümkünse ”improve a language, improve life standards ” şeklinde akılda kalmayı kolaylaştıracak bir içerik oluşturmaya çalışmalıyız. Seviye olarak ileri iseniz, eş anlamlı bir ya da birden fazla İngilizce sözcük ile destekleyebilirsiniz. Hiçbir sözcüğü kendi başına öğrenmeyin; yanına mutlaka bir sözcük ya da preposition (edat) ekleyerek öğrenmeye çalışın.
- Kelimeleri çalışırken mümkün olduğunca kolaydan zora doğru yol almaya çalışınız. Bir anda ileri düzey bir kelime ya da kelime grubunu çalışmak yorucu ve cesaret kırıcı gelebilir. Kelime kaynaklarınızı da seçerken kitabın/materyalin seviyesini bilmek bu açıdan önemlidir. Kolaydan zora doğru giden bir kaynak herkese hitap edebilir ve gelişiminize daha fazla katkı sağlayabilir.
- Kelime çalışmalarınıza yeni başlıyor iseniz somuttan soyuta doğru yol almak son derece akılcı bir yöntem olacaktır. Somut sözcükler zihnimizde daha kolay yer edinmektedir. Soyut sözcükleri daha kolay hale getirmek içinse onları somut bir kavram ile ”özdeşleştirme” yoluna gidebilirsiniz. Ek olarak, herhangi bir soyut sözcüğün söyleniş açısından dilimizde kullanılan bir sözcük ile ”benzeşme” hali kelime öğrenimimizi kolaylaştıracaktır.
- Kelime öğrenirken, sözcükleri ”gruplama” metodu ile belli bir kategori altında toplayabilirsiniz. Örneğin, kelime defterinizi/çalışmanızı sağlık bilimleri, fen bilimleri, sosyal bilimler gibi alanlara ayırabilirsiniz. Aynı şekilde, ”tarih, arkeoloji, psikoloji, uzay bilimleri, iş dünyası-ticaret vb.” gibi daha spesifik alt başlıklara da ayırabilirsiniz.
- Kelime oyunları oynayabilir, cep telefonunuza ilgili uygulamaları indirebilir ve online/offline sözlüklere bolca başvurabilirsiniz. Kelime kaynakları edinirken de bu kriterlere uygun kaynakları edinmeye çalışınız.
Son olarak, bir kelime(grubunun) akılda kalıcı olabilmesi için en az 5 kereden fazla o kelimeye maruz kalınmalıdır. Bu oran 7, 10 ya da 15 olabilir. Bu durum kişinin öğrenme hızına ve diğer etmenlere göre değişiklik gösterecektir. Umarım bu yazı gerek ÖSYM sınavları, gerekse genel anlamda kelime öğrenmek için sizlere bir yol gösterir.
Sağlıcakla kalın,
Naci Hoca
